Zona - Wyprawa I - Reaktor nr 4

 Poziom promieniowania: 2,7 μSv/h (przed Reaktorem 4 - na placu z pomnikiem, ok. 300 m od sarkofagu)

Współrzędne geograficzne: 51 23 29.3N 30 05 43.6E

Fragment z książki "Czernobyl" Waldemara Siwińskiego, który opisuje budowę reaktora:

"Mimo bowiem całego skomplikowania konstrukcji, obecności promieniowania, wysokich ciśnień i temperatur, pracę reaktora i energię w nim wyzwalaną można regulować bardzo precyzyjnie, zależnie od potrzeb. Sterowanie każdym reaktorem odbywa się na trzech poziomach. Układy kompensacyjne utrzymują energię wyzwalaną w reaktorze na stałym poziomie. mimo zmian, jakie zachodzą w trakcie eksploatacji. Układy regulacyjne dostosowują reaktor do wymagań użytkowania. służą do jego uruchamiania i zatrzymywania. Natomiast układy bezpieczeństwa mają za zadanie przerwać reakcję łańcuchową w wypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w pracy atomowego kotła. W reaktorach ze spowalnianiem neutronów rolę regulatorów spełniają pręty z materiałów silnie pochłaniających neutrony, głównie z boru i kadmu. opuszczane w różny sposób do rdzenia reaktora. Pręty bezpieczeństwa, wyzwalane kilkoma niezależnymi systemami nadzorującymi stan reaktora, korzystającymi przy pomiarach z różnych zjawisk fizycznych, są w niektórych rozwiązaniach wręcz wstrzeliwane do rdzenia wyrzutniami sprężynowymi lub środkami wybuchowymi.

W Czernobylskiej Elektrowni Atomowej (i w dziesięciu innych radzieckich elektrowniach) zainstalowano reaktory typu RBMK-1000 (reaktor bolszoj moszcznosti kanalnyj). Reaktor taki to opancerzony cylinder, gigantyczna puszka konserw o Średnicy 11.8 metra i wysokości 7 metrów. Wnętrze tej puszki wypełniają ustawione pionowo, jedna przy drugiej. sztaby grafitu o podstawie 60 na 20 centymetrów, które służą jako moderator i reflektor neutronów. W środku dwóch tysięcy grafitowych sztab o łącznej wadze 2.5 tysiąca ton znajdują się pionowe kanały. Półtora tysiąca z nich lo kanały paliwowe, dwieście — kanały sterowania, a pozostałe — kanały kontrolne (warunki panujące we wnętrzu reaktora kontrolowane są stale w 15 000 punktów). W każdym kanale paliwowym, osłoniętym cyrkonowym płaszczem, znajduje się po 18 prętów wypełnionych pastylkami z dwutlenku uranu wzbogaconego dodatkiem izotopu uranu-235. Łączna waga paliwa: około 200 ton. Pręty paliwowe omywane są tłoczoną od dołu wodą chłodzącą, krążącą w układzie zamkniętym. Odbierając energię wytwarzającą się podczas rozszczepienia jąder uranu, woda zamienia się w parę. która kierowana jest ośmioma rurami do turbin. Jest ich dwie — każda 500 MW (pełna moc elektryczna reaktora wynosi 1000 MW, jego moc cieplna — 3200 MW). Po przekazaniu energii turbinom para skrapla się w separatorze, po czym rozpoczyna kolejny cykl obiegu."

Według niektórych osób taka konstrukcja reaktora była podyktowana względami militarnymi. Reaktor miał pośrednio służyć do budowy broni atomowej - zużyte paliwo z reaktora miało być przetwarzane w zakładzie Jupiter, uzyskiwano w ten sposób pluton potrzebny do produkcji głowic jądrowych, natomiast wytwarzane w zakładach magnetofony i części do nich miały stanowić przykrywkę.

Po katastrofie wybudowano sarkofag, który miał znacznie zredukować promieniowanie jonizujące.  Promieniowanie wewnątrz sarkofagu jest niewyobrażalnie ogromne - według pomiaru wykonanego 10 lat po katastrofie wynosi ono ok. 10 000 rentgenów na godzinę. Okres użyteczności obecnego sarkofagu zbliża się ku końcowi, jest on niestabilny. Wymaga nowego zabezpieczenia. W tym celu francuskie konsorcjum "Novarka" buduję arkę, która zostanie nasunięta na stary sarkofag. Z tego względu zdemontowano już bardzo charakterystyczny komin wentylacyjny Bloku 4 i wybudowany nowy, aby arka mogła się zmieścić. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju przeznaczył na budowę 190 mln euro, Unia Europejska 110 mln euro, Stany Zjednoczone 85,5 mln euro. Polska również miała swój wkład w wysokości 1,5 mln euro. Do 2054 roku planowane jest zakończenie procesu wydobycia paliwa jądrowego.

Budowa arki:

Biorąc pod uwagę wielkość pomocy, jaką Ukraina otrzymała z zewnątrz, uważam, że nie jest w porządku stopniowe niszczenie Strefy - powinien być to pomnik pokazujący ogrom katastrofy kolejnym pokoleniom. Mam na myśli m. in. cięcie statków składowanych w Czarnobylu (zostało ich już tylko kilka) czy niszczenie Prypeci przez złomiarzy. Trudno w tym mieście znaleźć np. studzienki kanalizacyjne (ich brak stwarza też zagrożenie dla zwiedzających), grzejniki, itd. Rozkopano też aleję Lenina, gdyż biegły pod nią jakieś wartościowe rury. O ile drobne kradzieże dokonywane są przez pospolitych złomiarzy, to tego typu akcja wymagała już przecież zgody władz.

Jest to ostatni punkt, z którego wolno fotografować arkę, reaktor od strony innej niż północno-zachodnia (z placu z pomnikiem):

Prometeusz. Pomnik ten stał przed kinem "Prometeusz" w Prypeci. Po katastrofie został przewieziony pod elektrownię:

Przed katastrofą:

Źródło: pripyat.com

 Tablice z ofiarami katastrofy:

Kanał znajdujący się na wschód od reaktora. Można karmić tutaj ryby. Promieniowanie jest znacznie niższe niż na placu przed sarkofagiem - wynosi tylko 0,2 μSv/h, a ta dwa punkty oddalone są od siebie w linii prostej tylko o ok. 1 km:

Po zamknięciu reaktorów wciąż potrzebna była energia do zasilania najróżniejszych urządzeń, systemów. Na te potrzeby wybudowano elektrociepłownię:

Reaktor nr 4:

Pomnik ku czci ofiar katastrofy:

Arka:

Reaktor i arka od strony południowej: